Εγκύκλιος Αγίου Πάσχα 2016 Ιεράς Μητροπόλεως Γορτύνης και Αρκαδίας

† Μ Α Κ Α Ρ Ι Ο Σ

ΧΑΡΙΤΙ ΘΕΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΓΟΡΤΥΝΗΣ ΚΑΙ ΑΡΚΑΔΙΑΣ

Προς τον Ιερό Κλήρο, τις Μοναστικές Αδελφότητες και τον ευσεβή Λαό της καθ΄ ημάς Ιεράς Μητροπόλεως Γορτύνης και Αρκαδίας

Εγκύκλιος Αγίου Πάσχα 2016

Αγαπητοί μου,

Στο κατά Μάρκο Ιερό Ευαγγέλιο, περιγράφεται η επίσκεψη των Γυναικών στον Τάφο του Χριστού, όταν ανέτειλε ο ήλιος της ημέρας της Ανάστασης. Εισερχόμενες στον Τάφο, έκθαμβες είδαν λευκοφορεμένο νεανίσκο, ο οποίος τους είπε: «Τον Ιησού ζητάτε, τον Ναζαρηνό, τον σταυρωμένο. Εγέρθηκε, δεν είναι εδώ. Να ο τόπος όπου τον έθεσαν. Αλλά πηγαίνετε, πείτε στους μαθητές του και στον Πέτρο», (Μάρκ. 16,7).

Στη ρήση αυτή, περιλαμβάνεται η παραγγελία, να πληροφορήσουν τους μαθητές του Χριστού για την Ανάσταση. Ας προσέξουμε εδώ το τμήμα της φράσης που λέει: «και στον Πέτρο». Γίνεται ειδική αναφορά στον Πέτρο. Γιατί; Διότι, ήταν αυτός που ένεκα του ζήλου του, κατά τη σύλληψη του Χριστού, «τράβηξε μαχαίρι, χτύπησε τον δούλο του Αρχιερέα και του απέκοψε το δεξί αυτί», (Ιωάν. 18,10), όμως λίγο αργότερα αρνήθηκε τον Κύριο.

Ποιός τον αρνήθηκε; Ο Πέτρος. Ο Πέτρος ο οποίος είχε ομολογήσει στον Κύριο: «Εσύ είσαι ο Χριστός», (Μάρκ. 8,29), ο Πέτρος που είχε διακηρύξει στον Χριστό: «Κι αν χρειαστεί μαζί σου να πεθάνω, δε θα σε απαρνηθώ», (Ματθ. 26,35), αυτός που είχε δηλώσει στον Χριστό, λίγο πριν το πάθος Του, ότι: «Όλοι μπορεί να σκανδαλιστούν, αλλά όχι εγώ», (Μάρκ. 14,29), ο Πέτρος που είχε αναφωνήσει ενώπιον του Χριστού:«Ιδού, εμείς αφήσαμε τα πάντα και σε ακολουθήσαμε», (Λουκ. 18,28), ο Πέτρος που είχε πει στον Χριστό: «Τη ζωή μου θα θυσιάσω για σένα», (Ιωάν. 13,37).

Δηλώσεις και κινήσεις ζέουσες, οι οποίες όμως είχαν κατάληξη την άρνηση. Είναι χαρακτηριστικό ότι, καθ΄ όσο οδηγούσαν τον Χριστό μπροστά στον Καϊάφα για να τον καταδικάσουν με ψευδομαρτυρίες, ο Πέτρος«τον ακολουθούσε από μακριά», (Ματθ. 26,58). Απομακρύνθηκε από Αυτόν, ως να ήταν ξένος. Οι δε απαντήσεις του Πέτρου, προς αυτούς που τον ρώτησαν, στην αυλή του Καϊάφα, αν είναι με τον Χριστό ήταν οι εξής: Την πρώτη φορά αποκρίθηκε: «Δεν ξέρω τι λες», (Ματθ. 26,74), τη δεύτερη φορά «αρνήθηκε με όρκο, δεν ξέρω τον άνθρωπο», (Ματθ. 26,74), και την τρίτη φορά «άρχισε να αναθεματίζει και να ορκίζεται, δεν ξέρω τον άνθρωπο», (Ματθ. 26,74).

Χρειάστηκε, βέβαια, για τον Πέτρο «να κλάψει πικρά», (Ματθ. 26,75), να μετανοήσει για την άρνησή του, να νιώσει ότι η δωρεά δεν έρχεται με δηλώσεις και ότι η ανθρώπινη αντιφατικότητα παραμονεύει ως άρνηση και σ´ εκείνους που δηλώνουν πιστοί. Χρειάστηκε να ξεπεράσει τους φόβους, να δοκιμασθεί από δυσκολίες και χρειάστηκε, μετά την εκδήλωση του ζήλου του, να ακούσει από τον Χριστό: «Πέτρο, βάλε τη μάχαιρα στη θήκη», (Ιωάν. 18,11). Τέλος, χρειάστηκε να ζωστεί «τη μάχαιρα του Πνεύματος», (Εφεσ. 6,17), ώστε να φθάσει να γίνει ένας από τους Κορυφαίους Αποστόλους της Εκκλησίας. Μάλιστα υπέστη σταυρικό θάνατο, ζητήσας από τους δήμιους του να τον σταυρώσουν ανάποδα, διότι δεν θεωρούσε τον εαυτό του άξιο να σταυρωθεί, όπως τον Κύριό του.

«Και στον Πέτρο», (Μάρκ. 16,7), λοιπόν, να πείτε για την Ανάσταση και είναι σαν να λέγεται, με άλλα λόγια, και σε μας στους σημερινούς χριστιανούς: νικήστε την απιστία σας και ομολογήσετε για την Ανάσταση. Η ομολογία όμως αυτή δεν είναι ζήλος χωρίς επίγνωση, (Ρωμ. 10,2). Δεν είναι μόνο για να λες και να ζητάς, με μόνο σκοπό την επικράτησή σου. Η πίστη μας δεν είναι θρησκευτικός σύλλογος, θεωρητική πρόταση ή συμπλήρωμα κρατών και ιδεών.

Η πίστη, μάλιστα, ως έκπτωση στη θρησκεία, αναγκαστικά προϋποθέτει θυσία του ανθρώπου για να εξευμενιστεί ένας Θεός, διαθέτων σατραπείες και μαντεία, που εκεί οι εκλεκτοί του, επιτελούν εκθαμβωτικά γεγονότα ζόφου. Η Ορθόδοξη πίστη μας, όμως, είναι ανατροπή των προϋποθέσεων του συστήματος της θρησκείας. Είναι κάτι εντελώς αντίθετο από τη θρησκεία. Αντί να θυσιάζεται ο άνθρωπος, θυσιάζεται ο Θεός, θυσιάζει τον Υιό Του τον Μονογενή για τη σωτηρία του ανθρώπου, κάτι μοναδικό στην παγκόσμια θρησκευτική πραγματικότητα.

Στην πίστη μας δεν φυσιοποιείται ο Θεός, δεν χωρεί επίδειξη γνώσεων, υπεροχής και έντασης από φανατισμό που φέρει σε μία παρανοϊκή αίσθηση κούφιας πληρώσεως. Η πίστη μας δεν είναι ο τόπος όπου πάνω του μπορεί ο κάθε ένας να βγάζει την άρρωστη φαντασία του, προβάλλοντας κατορθώματα, ιδεασμούς, στοχασμούς και ρεμβασμούς. Η πίστη μας είναι ο τόπος του Θυσιαστηρίου της Εκκλησίας που δεν δέχεται Χριστό χωρίς Εκκλησία.

Το παράδειγμα του Πέτρου, προπαντός μετά την Ανάσταση του Χριστού, αποκαλύπτει ότι η ευλάβεια δεν αποκτάται με νομικίστικη τήρηση τεθεσπισμένων, με θεολογικές δηλώσεις, μισαλλοδοξίες, αντιπαραθέσεις, διαιρέσεις και εθνοφυλετισμούς. Δεν είναι αρκετό να σιγουρεύεσαι στη δύναμή σου, και ακόμα περισσότερο να γοητεύεσαι από πνευματικούς θαυμασμούς. Η χάρη έρχεται ως δώρο Θεού, μέσα από διάθεση χωρισμένη της διαφήμισης και με αγώνες πνευματικούς, έτσι ώστε να αποκοιμηθεί η εγωπάθεια και να συντριβεί η πνευματική αυτοπεποίθηση.

Εκεί που δεν αποβάλλεται από τους χριστιανούς «κάθε κακία και κάθε δόλος και υποκρισίες και φθόνοι και όλες οι καταλαλιές», (Α´ Πέτρ. 2,1), όπως μας λέει ο ίδιος ο Απόστολος Πέτρος, στην Καινή Διαθήκη, πως είναι δυνατόν να γίνεται λόγος για γνήσια πνευματικότητα; Αν δεν υπάρχουν αυτά τα βασικά τότε η καταπολέμηση παθών, τα διάφορα χαρίσματα, ο ζήλος και οι θεολογίες σίγουρα μετατρέπονται σε δαιμονική κατάσταση άρρωστης αφιέρωσης. Όποιος δεν κάνει τα μικρά δεν κάνει και τα μεγάλα. Πάλι, ο ίδιος ο Απόστολος Πέτρος, λέγει στους χριστιανούς «κουμπωθείτε την ταπεινοφροσύνη», (Α´ Πέτρ. 5,5).Χωρίς αυτά κάθε πνευματική ρητορεία, κάθε παράθεση χωρίων Αγίων Πατέρων και βίων Αγίων, κατ´ ουσίαν είναι κάλυμμα εσωτερικής άρνησης της πίστης.

Αλλά ακόμα και αν έχεις όποια αρετή, ασκούμενη χωρίς εκκλησιαστική ευλογία, μπορεί να λάμψει, μπορεί να γίνει θέμα στον κόσμο αυτό, ακόμα και για αιώνες, αλλά δεν έχει σχέση με την Εκκλησία. Ο Πέτρος τελικά, παραδίδει σε όλους το παράδειγμα της δικής του υπακοής στην Εκκλησία που σφυρηλατήθηκε εντός των καθαγιασμένων Θεσμών της, όπως τα διαβάζουμε ακριβώς μέσα στις Ιερές Γραφές και δη κατά την πρώτη Αποστολική Σύνοδο.

Ο τραυματισμένος ψυχικά άνθρωπος παρασύρεται σήμερα από τον τυφώνα της αρνησιθεΐας. Ένας θεωρητικός χριστιανισμός επιδεικνυόμενης καύχησης, θριάμβου, ανεκκλησίαστου ζήλου ή φολκλορικού επαρχιωτισμού δεν έχει να του πει τίποτα. Οι χριστιανοί πρέπει να εισέλθουμε «στην επίγεια άκτιστη Εκκλησία», που έλεγε ο Άγιος Πορφύριος ο Καυσοκαλυβίτης. Αυτή είναι «ο τόπος όπου έθεσαν τον Ιησού», (Μάρκ. 16,6).

Γι αυτό ας λάβουμε από το ανέσπερο φως της Ανάστασης, όπως η Εκκλησία το μεταδίδει, για να πολεμήσουμε το σκότος της εσωτερικής άρνησης του Θεού, της ανεκκλησίαστης ζωής, ώστε να περάσουμε από την ιδέα και τα έθιμα στη σχέση με τον Χριστό, εντός της αγιάζουσας Ορθοδόξου Εκκλησίας μας.-

Χριστός Ανέστη

Ο Μητροπολίτης

† Ο Γορτύνης και Αρκαδίας Μακάριος