Κυριακή των Φώτων, Αποστ. Ανάγνωσμα: (Τιτ. β΄ 11-14, γ΄4-7)

imconstantias.org.cy/

π. Χερουβείμ Βελέτζα

Η φανέρωση της χάριτος του Θεού

Με την σημερινή εορτή της Βαπτίσεως του Χριστού στον Ιορδάνη ποταμό ολοκληρώνεται ο κύκλος του Αγίου Δωδεκαημέρου, ο οποίος αρχίζει με την Γέννηση του Κυρίου μας Ιησού Χριστού.

Είναι εξάλλου γνωστό ότι μέχρι και τον τέταρτο αιώνα τα δύο αυτά μεγάλα γεγονότα της θείας οικονομίας εορτάζονταν μαζί και ονομάζονταν Θεοφάνια, διότι αποτελούν την φανέρωση του Θεού στον κόσμο και την απαρχή της σωτηρίας του ανθρώπινου γένους.

Στο αποστολικό ανάγνωσμα της ημέρας, ο απόστολος Παύλος εξηγεί στην προς Τίτον επιστολή στο τι συνίσταται η σωτήριος χάρις του Θεού. Τέκνον Τίτε, λέει, η χάρις του Θεού η σωτήριος φανερώθηκε σε όλους τους ανθρώπους, παιδαγωγώντας μας ώστε αφού αρνηθούμε την ασέβεια και τις κοσμικές επιθυμίες, να ζούμε στον παρόντα βίο με σωφροσύνη, με δικαιοσύνη και με ευσέβεια· γενόμενοι αποδέκτες της μακαρίας ελπίδας και της φανέρωσης της δόξας του μεγάλου Θεού και σωτήρος ημών Ιησού Χριστού, ο οποίος έδωσε τον εαυτό του για εμάς, ώστε να μάς λυτρώσει από κάθε ανομία και να μας καθαρίσει καθιστώντας μας λαό του περιούσιο, και ζηλωτή των καλών έργων.

Όταν λοιπόν φανερώθηκε η καλοσύνη και η φιλανθρωπία του Σωτήρα και Θεού μας, τότε μάς έσωσε όχι εξαιτίας των δικών μας δίκαιων έργων, αλλά εξαιτίας της δικής του φιλανθρωπίας· και μάς έσωσε με το λουτρό το αναγεννητικό και ανανεωτικό του Αγίου Πνεύματος, το οποίο έδωσε απλόχερα σε εμάς διά του Ιησού Χριστού του σωτήρα μας, ώστε αφού δικαιωθούμε εξαιτίας της δικής του χάριτος, να γίνουμε κληρονόμοι της προσδοκώμενης αιωνίου ζωής. Όλα τα παραπάνω, δηλαδή η φανέρωση του Θεού στον κόσμο, η Γέννηση και η Βάπτιση του Χριστού, η σταυρική του θυσία και η Ανάσταση, και τέλος η δωρεά του Αγίου Πνεύματος, αποτελούν στοιχεία της χάριτος του Θεού, η οποία πηγάζει από την άρρητο αγάπη και φιλανθρωπία του.

Ας μη συγχέουμε την χάρη του Θεού με τα χαρίσματα που δίνει σε κάθε άνθρωπο, τα οποία είναι διαφορετικά. Χάρις και έλεος είναι η δικαίωση την οποία προσφέρει σε κάθε άνθρωπο ο οποίος πιστεύει ότι ο Χριστός είναι ο Θεός και σωτήρας του κόσμου· όπως δηλαδή ένας άρχοντας, από την μεγάλη του αγάπη, διαγράφει το χρέος και αμνηστεύει τις ανομίες των υπηκόων του, πολύ περισσότερο ο Θεός της αγάπης εκχέει την χάρη του στον κόσμο, δεν ζητά πλέον έργα εξαγνιστικά και θυσίες νομικές, και δέχεται εξίσου τον δίκαιο και τον ληστή και την πόρνη, εξετάζοντας τα κρύφια της καρδίας των ανθρώπων και αναγνωρίζοντας την αγάπη και την μετάνοια και την προς τον Θεό μεταστροφή.

Επομένως, δεν ζούμε πλέον στην εποχή του νόμου αλλά της της συγγνώμης, της καταλλαγής με τον Θεό, ζούμε στην περίοδο της χάριτος η οποία είναι κοινή για όλους και σώζει και ζωοποιεί όλους. Και για να μη νομίσουμε ότι, εφόσον πλέον ο Θεός δεν μάς κρίνει για τις πράξεις μας και δεν μάς τιμωρεί, μάς επιτρέπεται λοιπόν να αμαρτάνουμε, γι αυτό ο απόστολος Παύλος προσθέτει δύο σημαντικά στοιχεία που συνοδεύουν την χάρη του Θεού· την παιδαγωγία για την κατά Θεόν βιοτή που διδάσκει τον ζήλο των αγαθών έργων και την ανταπόδοση των προσδοκωμένων αγαθών η οποία συνίσταται στην θέα της δόξας του Θεού. Γι αυτό και δεν μάς προτρέπει απλά να αποφύγουμε την ασέβεια και τις κοσμικές επιθυμίες, αλλά να τις αρνηθούμε, να τις μισήσουμε δηλαδή και να διαχωρίσουμε την ύπαρξή μας από αυτές.

Ο Χριστός ήλθε, σαρκώθηκε και φανερώθηκε ο Θεός, για να αρνηθούμε την ασέβεια, δηλαδή τις αντίθετες προς τον Θεό δοξασίες, και για να γνωρίσουμε την αλήθεια, η οποία ελευθερώνει τον άνθρωπο από τα δεσμά του θανάτου. Ο Χριστός ήλθε, για να αρνηθούμε τις κοσμικές επιθυμίες και για να γίνουμε ζηλωτές των αγαθών έργων, δηλαδή των έργων της αγάπης και της φιλανθρωπίας, για να επιθυμούμε και να επιδιώκουμε την δικαιοσύνη του Θεού και για να ζούμε με σωφροσύνη. Και όταν ομιλεί για σωφροσύνη, δεν εννοεί μόνο την αποχή από την πορνεία, αλλά από όλα τα πάθη τα οποία σχετίζονται με τα βιοτικά πράγματα. Επομένως, και η φιλοχρηματία, και η πλεονεξία, και η φιλοδοξία, και ο πολυτελής βίος, και τα πολλά ενδύματα και η ποικιλία των τροφών, όλα αποτελούν αφροσύνη. Αρκεί να θυμηθούμε ότι ο Χριστός αποκάλεσε άφρονα τον πλούσιο εκείνο που για να χωρέσει τα γεννήματα των χωραφιών του αποφάσισε να γκρεμίσει τις αποθήκες του για να οικοδομήσει ακόμα πιο μεγάλες.

Συχνά μάς πλανεύει ο πειρασμός, ώστε να θεωρούμε ότι η σωφροσύνη έγκειται μόνο στην διαχείριση των σαρκικών επιθυμιών, κι έτσι μάς ρίχνει στην πλεονεξία, η οποία αποτελεί την κοινή συνισταμένη κάθε αφροσύνης. Κι όμως, εξηγεί ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος, η μεν σαρκική επιθυμία είναι συμφυής με την φύση μας και δεν κατακρίνεται όταν δεν συνιστά αμαρτία· γι αυτό και η υπέρβαση της φυσικής επιθυμίας αποτελεί ευλογημένο και επαινετό άθλο, ενώ η πτώση προκαλεί την συμπάθεια και την επιείκεια προς τον πεπτωκότα. Αντίθετα, η πλεονεξία και η φιλοχρηματία κατακρίθηκε έντονα από τον Κύριο: «Και για μεν τα χρήματα, πολλές φορές ο Χριστός διέταξε να αποφεύγουμε την συμφορά που προέρχεται από αυτά· για αποχή όμως από την γυναίκα δεν μίλησε ποτέ… Και ο μακάριος (Παύλος) λέει: τίμιος ο γάμος και η κοίτη αμίαντος. Πουθενά δεν αποκαλεί τίμια την επιμέλεια των χρημάτων, αλλά το αντίθετο» [1].

Φανερώθηκε, λοιπόν, ο Θεός σε εμάς, έλαβε σάρκα και ψυχή ανθρώπινη, θυσιάστηκε για την δική μας σωτηρία και σκορπά απλόχερα την χάρη του στον κόσμο, προκειμένου να διδαχθούμε την αλήθεια, να μισήσουμε την ασέβεια και να επιδιώκουμε τα έργα της αγάπης και της δικαιοσύνης του Θεού. Καθώς κλείνει σήμερα ο κύκλος του Αγίου Δωδεκαημέρου, ας αναλογιστούμε όσα ο Απόστολος μάς διδάσκει, και ας αναθεωρήσουμε την ζωή μας και την κοσμοθεωρία μας σύμφωνα με το θέλημα του Θεού, με μετάνοια, με αγάπη και με σωφροσύνη, ώστε με την χάρη του Αγίου Πνεύματος να καταστούμε κοινωνοί των αιωνίων αγαθών. Αμήν.

Πρωτότυπο Κείμενο

Τέκνον Τίτε, επεφάνη ἡ χάρις τοῦ Θεοῦ ἡ σωτήριος πᾶσιν ἀνθρώποις, παιδεύουσα ἡμᾶς ἵνα ἀρνησάμενοι τὴν ἀσέβειαν καὶ τὰς κοσμικὰς ἐπιθυμίας σωφρόνως καὶ δικαίως καὶ εὐσεβῶς ζήσωμεν ἐν τῷ νῦν αἰῶνι, προσδεχόμενοι τὴν μακαρίαν ἐλπίδα καὶ ἐπιφάνειαν τῆς δόξης τοῦ μεγάλου Θεοῦ καὶ σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, ὃς ἔδωκεν ἑαυτὸν ὑπὲρ ἡμῶν, ἵνα λυτρώσηται ἡμᾶς ἀπὸ πάσης ἀνομίας καὶ καθαρίσῃ ἑαυτῷ λαὸν περιούσιον, ζηλωτὴν καλῶν ἔργων. ὅτε δὲ ἡ χρηστότης καὶ ἡ φιλανθρωπία ἐπεφάνη τοῦ σωτῆρος ἡμῶν Θεοῦ, οὐκ ἐξ ἔργων τῶν ἐν δικαιοσύνῃ ὧν ἐποιήσαμεν ἡμεῖς, ἀλλὰ κατὰ τὸν αὐτοῦ ἔλεον ἔσωσεν ἡμᾶς διὰ λουτροῦ παλιγγενεσίας καὶ ἀνακαινώσεως Πνεύματος Ἁγίου, οὗ ἐξέχεεν ἐφ’ ἡμᾶς πλουσίως διὰ Ἰησοῦ Χριστοῦ τοῦ σωτῆρος ἡμῶν, ἵνα δικαιωθέντες τῇ ἐκείνου χάριτι κληρονόμοι γενώμεθα κατ’ ἐλπίδα ζωῆς αἰωνίου. 

Νεοελληνική Απόδοση

Παιδί μου Τίτε, ο Θεός φανέρωσε τη χάρη του, για να σώσει όλους τους ανθρώπους. Αυτή η χάρη μας καθοδηγεί να αρνηθούμε την ασέβεια και τις αμαρτωλές επιθυμίες και να ζήσουμε με σωφροσύνη, με δικαιοσύνη και με ευσέβεια στον παρόντα αιώνα, περιμένοντας τη μακαριότητα που ελπίζουμε, δηλαδή την εμφάνιση της δόξας του μεγάλου Θεού και σωτήρα μας, του Ιησού Χριστού. Αυτός έδωσε τον εαυτό του για μας, για να μας λυτρώσει από κάθε ανομία, να μας καθαρίσει και να μας κάνει ένα λαό που να ανήκει μόνο σ’αυτόν και να καταγίνεται με ζήλο στα καλά έργα. Όταν όμως ο σωτήρας μας ο Θεός φανέρωσε την καλοσύνη του και την αγάπη του στους ανθρώπους, μας έσωσε, όχι για τα καλά έργα που τυχόν κάναμε εμείς, αλλά γιατί μας σπλαχνίστηκε. Μας έσωσε με το βάπτισμα της αναγέννησης και της ανανέωσης που χαρίζει το Άγιο Πνεύμα, που το σκόρπισε πλούσια πάνω μας δια του Ιησού Χριστού του σωτήρα μας, για να δικαιωθούμε με τη δική του χάρη και να κληρονομήσουμε την αιώνια ζωή που τη προσδοκούμε.

[1] «Καὶ περὶ μὲν χρημάτων ὁ Χριστὸς πολλαχοῦ διέταξεν͵ ὥστε φεύγειν τὴν ἐντεῦθεν λύμην· περὶ δὲ ἀποχῆς γυναικὸς͵ οὐχ οὕτως. Ἄκουε γὰρ τί φησι περὶ χρημάτων· Ἐὰν μή τις ἀποτάξηται πᾶσιν αὑτοῦ τοῖς ὑπάρχουσιν. Οὐδαμοῦ εἶπεν͵ Ἐὰν μή τις ἀποτάξηται γυναικί· οἶδε γὰρ οἵαν ἐνέθηκε τὴν τυραννίδα. Καὶ ὁ μακάριος οὗτός φησι· Τίμιος ὁ γάμος͵ καὶ ἡ κοίτη ἀμίαντος. Οὐδαμοῦ τιμίαν τὴν τῶν χρημάτων ἐπιμέλειαν καλεῖ͵ ἀλλὰ τὸ ἐναντίον». PG 62.690

http://www.imconstantias.org.cy/18901/