Κυριακή ΙΔ΄ Ματθαίου: Β΄ Κορ. α’ 21- β’ 4

www.imconstantias.org.cy

Η παιδαγωγία της αγάπης

Ανοίγουμε σήμερα, αγαπητοί μου αδελφοί, την αυλαία των Κυριακάτικων Αποστολικών αναγνωσμάτων του νέου ιεραποστολικού έτους.

Η σημερινή περικοπή, προερχόμενη από την Β΄ προς Κορινθίους Επιστολή, μας αποκαλύπτει το περιεχόμενο και την ποιότητα της παιδαγωγίας του Αποστόλου Παύλου προς τους Χριστιανούς της νεότευκτης Εκκλησίας της Κορίνθου.

Το έδαφος πάνω στο οποίο εδράζεται αυτή η παιδαγωγία είναι πάντα η αγάπη· μια αγάπη, όμως, που δε θωπεύει τα κακώς κείμενα, με κίνδυνο την επανάληψή τους, αλλά ελέγχει και με διακριτική αυστηρότητα διορθώνει, αποσκοπούσα στην οριστική αντιμετώπισή τους. 

Η Α΄ Επιστολή προς τους Κορινθίους ήταν αυστηρή και επιτιμητική. Η νεοσύστατη Εκκλησία δοκιμάστηκε από σοβαρότατο σαρκικό αμάρτημα επιφανούς μέλους της, προς το οποίο οι υπόλοιποι Χριστιανοί επέδειξαν αδικαιολόγητη ανοχή και αδιαφορία, χαλαρή στάση, ασχέτως αν ο αίτιος του σκανδάλου δεν εκδήλωσε την μετάνοιά του. Γι’ αυτό, ο Απόστολος των εθνών, στην αρχή της νέας γραπτής επικοινωνίας του με τους Κορινθίους, απολογείται, τρόπον τινά, για την αυστηρότητά του, επισημαίνοντας το προσωπικό συναισθηματικό κόστος, που ανέλαβε, επιλέγοντας την αυστηρή έκφραση της αγάπης του: «Σας έγραψα με μεγάλη θλίψη και συνοχή καρδίας, χύνοντας πολλά δάκρυα, όχι για να λυπηθείτε, αλλά για να κατανοήσετε πόσο πολύ σας αγαπώ».

Με τον τρόπο αυτό, ο Παύλος εισάγει μία ακόμα διάσταση της αγάπης, την αυστηρότητα, η οποία σε καμία περίπτωση δεν την αλλοιώνει ή την υπονομεύει. Στην εποχή μας, βέβαια, η αυστηρότητα είναι ξένη, δε γίνεται αποδεκτή, καθώς έχει επικρατήσει η λογική της απόλυτης ανοχής και αμνήστευσης του κακού, έστω κι αν η στάση αυτή οδηγεί σε χειρότερα κακά.

Η αντίληψη της Εκκλησίας μας περί της άνευ όρων αγάπης μας προς όλους, ως μίμηση Ιησού Χριστού, είναι σαφής. Στην τέχνη της παιδαγωγίας, όμως, η αγάπη μπορεί να εκφράζεται με πολλούς τρόπους, ακόμα κι αν κάποιοι απ’ αυτούς φαντάζουν σκληροί και ανάλγητοι. «Υπάρχουν περιπτώσεις που η αληθινή αγάπη επιβάλλει την ωμή γλώσσα της ειλικρίνειας ή τον θερμοκαυστήρα της αποστειρώσεως. Και αυτό συμβαίνει πολύ συχνά, είτε στις σχέσεις αγωγής και φιλίας, είτε στις πνευματικές σχέσεις. Είναι οι περιπτώσεις που η διόρθωση μόνο με τον τρόπο αυτό εξασφαλίζεται. Η ανοχή, έρχονται στιγμές που μετατρέπεται σε ενοχή, πράγμα που δείχνει, πως δεν είναι η αληθινή αγάπη που γαλβανίζει τις  ανθρώπινες σχέσεις, αλλά η αδιαφορία ή και το συμφέρον. Δε μισεί εκείνος που ξέρει να λέει «όχι» σε παράλογες, ύποπτες ή επικίνδυνες αξιώσεις των άλλων, πολύ περισσότερο, όταν αυτοί οι άλλοι δεν έχουν ούτε την πείρα, ούτε την δύναμη να προφυλάξουν τον εαυτό τους από πτώσεις και όταν ο αντιστεκόμενος στις αξιώσεις αυτές έχει την ευθύνη της ορθής τους πορείας»i

Στην ίδια λογική κινείται και η επιβολή του επιτιμίου, του κανόνα, από τον πνευματικό στον εξομολογούμενο, ο οποίος υπέπεσε σε βαρύ αμάρτημα, που αμαύρωσε πάνω του την εικόνα του Θεού.

Πρόκειται για πνευματική διαδικασία, κινούμενη από άπειρη αγάπη προς τον παραδομένο στην αμαρτία άνθρωπο, που αποσκοπεί στην διόρθωσή του, στην συμφιλίωσή του με τον Θεό και στην εμπέδωση της μετανοίας του. Ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος χρησιμοποιεί μία παραστατική εικόνα για να περιγράψει την αυστηρότητα του επιτιμίου, ως έκφραση πραγματικής αγάπης: «αν δεις ένα άλογο να τρέχει προς τον γκρεμό, του βάζεις χαλινάρι και το συγκρατείς με πολλή δύναμη∙ πολλές φορές το μαστιγώνεις κιόλας. Αν και, βέβαια, αυτό είναι τιμωρία, όμως, η τιμωρία αυτή είναι πρόξενος σωτηρίας.

Μην το θεωρήσεις αυτό ως δείγμα ωμότητας και απανθρωπίας, αλλά, αντίθετα, της πιο μεγάλης καλοσύνης, της άριστης θεραπείας και της πολλής φροντίδας του Θεού για τον αμαρτωλό».

Ο Απόστολος Παύλος, αγαπητοί μου, είναι πνευματικός Πατέρας, είναι παιδαγωγός εις Χριστόν και γνωρίζει πως οφείλει να χρησιμοποιήσει κάθε τρόπο, μέσα στο πλαίσιο της εν Χριστώ αγάπης, για να στερεώσει τα πνευματικά του τέκνα στην πίστη και να τα προφυλάξει από εκτροπές, καταστροφικές για την ψυχική τους πρόοδο και σωτηρία. Άλλοτε θωπεύει και άλλοτε επιτιμά. Δεν παύει, όμως, ποτέ να αγαπά. Ας είναι το παράδειγμά του οδοδείκτης ζωής για τους γονείς, τους παιδαγωγούς, τους πνευματικούς Πατέρες. Η αγάπη δεν υπαγορεύει ούτε την αποκλειστική θωπεία, ούτε την άμετρη αυστηρότητα. Ο διακριτικός συνδυασμός τους επιφέρει τα καλύτερα αποτελέσματα. 

+μακαριστού Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος κυρού Χριστοδούλου, «Κυριακάτικοι αντίλαλοι Β΄»

Αποστ. Ανάγνωσμα

Ἀδελφοί, ὁ βεβαιῶν ἡμᾶς σὺν ὑμῖν εἰς Χριστὸν καὶ χρίσας ἡμᾶς Θεός, ὁ καί σφραγισάμενος ἡμᾶς καὶ δοὺς τὸν ἀρραβῶνα τοῦ Πνεύματος ἐν ταῖς καρδίαις ἡμῶν. ᾿Εγὼ δὲ μάρτυρα τὸν Θεὸν ἐπικαλοῦμαι ἐπὶ τὴν ἐμὴν ψυχήν, ὅτι φειδόμενος ὑμῶν οὐκέτι ἦλθον εἰς Κόρινθον. Οὐχ ὅτι κυριεύομεν ὑμῶν τῆς πίστεως, ἀλλὰ συνεργοί ἐσμεν τῆς χαρᾶς ὑμῶν· τῇ γὰρ πίστει ἑστήκατε. ῎Εκρινα δὲ ἑμαυτῷ τοῦτο, τὸ μὴ πάλιν ἐν λύπῃ ἐλθεῖν πρὸς ὑμᾶς. Εἰ γὰρ ἐγὼ λυπῶ ὑμᾶς, καὶ τίς ἐστιν ὁ εὐφραίνων με εἰ μὴ ὁ λυπούμενος ἐξ ἐμοῦ; Καὶ ἔγραψα ὑμῖν τοῦτο αὐτό, ἵνα μὴ ἐλθὼν λύπην ἔχω ἀφ᾿ ὧν ἔδει με χαίρειν, πεποιθὼς ἐπὶ πάντας ὑμᾶς ὅτι ἡ ἐμὴ χαρὰ πάντων ὑμῶν ἐστιν. Ἐκ γὰρ πολλῆς θλίψεως καὶ συνοχῆς καρδίας ἔγραψα ὑμῖν διὰ πολλῶν δακρύων, οὐχ ἵνα λυπηθῆτε, ἀλλὰ τὴν ἀγάπην ἵνα γνῶτε ἣν ἔχω περισσοτέρως εἰς ὑμᾶς.

Νεοελληνική Απόδοση 

Αδελφοί, ο Θεός, που στερεώνει και εμάς και εσάς στο Χριστό και μας έχρισε λαό του,  είναι ο ίδιος που με τη σφραγίδα του μας εγγυάται το μέλλον και σαν πρόγευσή του δίνει μέσα στις καρ­διές μας το Πνεύμα. Μάρτυς μου ο Θεός, που γνωρίζει τα βάθη της ψυχής μου ότι δεν λέω ψέματα. Δεν ξανάρθα στην Κόρινθο, για να μη σας λυπήσω. Αυτό δεν σημαίνει πως θέλω να σας επιβληθώ σε ζητήματα της πί­στεως, γιατί σ’ αυτό μένετε σταθεροί. Επειδή όμως θέλω να συμβάλω στη χαρά σας. Γι’ αυτό έκρινα σωστό να μη σας φέρω λύπη, όταν θα ’ρθω ξανά κοντά σας. Γιατί, αν εγώ σας προκαλώ λύπη, τότε θα πρέπει να παίρνω χαρά από κείνους που στενοχωρώ. Γι’ αυτό σας έγραψα όπως σας έγραψα, ώστε όταν έρθω να μη δοκιμάσω λύ­πη από κείνους που έπρεπε να μου δώσουν χαρά. Είμαι απόλυτα βέβαιος πως όλοι σας πιστεύετε ότι η δική μου χαρά είναι χαρά όλων σας. Σας έγραψα με πολλή οδύνη, με πόνο στην καρδιά και με πολ­λά δάκρυα, όχι για να σας στενοχωρήσω, αλλά για να γνωρίσετε την περίσσια αγάπη που έχω για σας.

Επιμέλεια: Αρχιμ. Ε.Ο.

http://www.imconstantias.org.cy/43002/