ΑΓΙΟΣ ΝΕΟΜΑΡΤΥΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ὁ ἐξ Ἰωαννίνων καί ἐν Σόφια της Βουλγαρίας ἀθλήσας (+ 1555)

www.imioanninon.gr/

Ὁ Νεομάρτυρας Νικόλαος γεννήθηκε τό 1510 στήν πόλη τῶν Ἰωαννίνων, ἀπό εὐσεβεῖς γονεῖς, τόν Μαρτίνο καί τήν Εὐφροσύνη.

Στόν Συναξαριστή τοῦ ἄγ. Νικοδήμου τοῦ Ἁγιορείτου δέν ἀναφέρεται καθόλου ὁ συγκεκριμένος Νεομάρτυρας. Ἡ ζωή καί τό μαρτύριο τοῦ Ἁγίου καταγράφηκαν στή Βουλγαρική γλώσσα ἀπό τόν λόγιο Ματθαῖο Γραμματικό, Διάκονο καί Λαμπαδάριο τῆς Μητροπόλεως Σόφιας, σύγχρονό του Ἁγίου. Τό πρωτότυπο χειρόγραφο φυλάσσεται στή βιβλιοθήκη τοῦ ὁμωνύμου Ναοῦ τοῦ Νεομάρτυρα, στή Σόφια τῆς Βουλγαρίας.

Σύμφωνα μέ τόν βιογράφο του, ὁ Νικόλαος ἦταν ἡ ἀπάντηση στίς προσευχές τῶν γονέων του. Ἡ γέννησή του ἦταν εὐλογία γιά τό ζευγάρι, τό ὁποῖο ἀφοσιώθηκε μέ ἀγάπη στήν ἀνατροφή του καί τοῦ δίδαξε τήν εὐσέβεια καί τήν ἀληθινή πίστη. Ἀπό μικρή ἡλικία ἀφοσιώθηκε στή μελέτη τῶν γραμμάτων, ἀλλά πρός βιοπορισμόν ἄσκησε τήν τέχνη τοῦ ὑποδηματοποιοῦ. Μετά τόν θάνατο τῶν γονέων του ἐγκαταστάθηκε στή Σόφια ὅπου ξεχώρισε γιά τήν τέχνη καί τήν εὐλαβική ζωή του καί νυμφεύθηκε μιά εὐλαβή χριστιανή βουλγαρικῆς καταγωγῆς.

Ἀργότερα ὅμως ἀναγκάστηκε νά ἐγκαταλείψει γιά κάποιο διάστημα τήν Βουλγαρία καί νά καταφύγει στή Βλαχία, ἐξ’ αἰτίας τῆς παρενόχλησής του ἀπό τούς Τούρκους. Ἐκεῖ ἔγινε γνωστός σέ ὅλη τήν περιοχή λόγω τῆς ἐργατικότητας καί τῆς ἱκανότητάς του στήν τέχνη τοῦ ὑποδηματοποιοῦ. Ἀκόμα καί ὁ ἴδιος ὁ Ἡγεμόνας τόν θαύμαζε, γί αὐτό καί μετά ἀπό λίγο καιρό τόν ἔκανε Στρατηγό τῆς Φρουρᾶς καί ἔτσι ὁ μακάριος ἔζησε στή Βασιλική Αὐλή, ἀλλά ποτέ δέν ξέχασε τήν πίστη στο Θεό καί τήν προσευχή. Ἡ σκληρότητα ὅμως τού πολέμου τόν ἔκανε νά ἐγκαταλείψει τήν θέση του καί νά ἐπιστρέψει, μετά ἀπό τρία χρόνια ἀπουσίας, πίσω στή σύζυγο καί τά παιδιά του. Ἦταν τότε 45 ἐτῶν.

Ὁ Νικόλαος πέρασε μεγάλη δοκιμασία ὅταν ἔχασε τά δύο παιδιά του ἀλλά, τόσο αὐτός ὅσο καί ἡ σύζυγός του, δέχτηκαν μέ ἰώβεια ὑπομονή τό θέλημα τοῦ Θεοῦ ἔχοντας ὡς στήριγμα τήν πίστη στήν Ἀνάσταση.

Μετά τήν ἐπιστροφή του οἱ Τοῦρκοι θέλησαν νά τόν παρασύρουν καί νά τόν κάνουν νά ἀλλαξοπιστήσει. Γί’ αὐτό μέ δόλιο τρόπο τόν ἀποκοίμισαν καί τόν μετέφεραν στόν Χότζα, ὁ ὁποῖος τοῦ ἔκανε τό τελετουργικό της περιτομῆς τῶν Μουσουλμάνων. Ὅταν ὁ Νικόλαος συνειδητοποίησε τί εἶχε γίνει, βρέθηκε σέ μεγάλη ἀπόγνωση. Τοῦ ζητήθηκε, ὡς «προσήλυτος» πιά στόν Ἰσλαμισμό, νά ἐπισκέπτεται τό τζαμί· ἀλλ’ ἐπειδή ἐκεῖνος τό ἀρνήθηκε, θεωρήθηκε ἀποστάτης· ἔτσι ἀρχίζει τό μαρτύριό του.

Τόν συλλαμβάνουν καί τόν φυλακίζουν καί ἀργότερα τόν ὁδηγοῦν μπροστά στόν δικαστή, ὅπου ἀρνεῖται ἐπανειλημμένα νά ἀποκηρύξει τή χριστιανική πίστη. Ἔτσι τό συγκεντρωμένο πλῆθος ξεσπᾶ μέ ἀγριότητα πάνω του, καταφέρνοντάς του πολλά χτυπήματα.

Τό μεγαλεῖο της ψυχῆς τοῦ Νικολάου φαίνεται ἀπό τό ὅτι ὑπέμεινε με γενναιότητα αὐτή τήν ἐπώδυνη κατάσταση· δέν ἔπαψε δε νά προσεύχεται στόν Κύριο δίνοντας ἔτσι κουράγιο καί ἐλπίδα στούς ὁμόθρησκούς του.

Τελικά, παρόλο πού ὁ δικαστής δέν τόν ἔκρινε ἔνοχο, ὁ συγκεντρωμένος ὄχλος δέν ὑπάκουσε στήν ἐτυμηγορία του καί ἔτσι ὁ Μάρτυρας λιθοβολήθηκε στίς 17 Μαΐου 1555, στήν περιοχή «Τρία Πηγάδια». Στή συνέχεια ἔκαψαν τό λείψανό του καί πέταξαν τήν τέφρα στά τέσσερα σημεῖα τοῦ ὁρίζοντα κατά τήν ἐπιταγή τοῦ Κορανίου, ἐκτός ἀπό ἕνα ἐλάχιστο τμῆμα πού βρίσκεται σήμερα στό Ναό τοῦ Ἁγίου, στή Σόφια.

Λίγο ἀργότερα, μετά τό μαρτύριο τοῦ Ἁγίου Νικολάου, ὁ τότε Μητροπολίτης τῆς Σόφιας Ἰακώβ συγκάλεσε τήν Ἐπαρχιακή Σύνοδο ἡ ὀποία καί προέβη στήν ἁγιοκατάταξη τοῦ Μάρτυρα.

Στήν Ἑλλάδα, στήν περιοχή τῆς Πάρνηθας, ὑπάρχει τό μοναδικό ἴσως Παρεκκλήσιο τοῦ Ἁγίου Νεομάρτυρος Νικολάου ἀπό τά Ἰωάννινα, τό ὁποῖο ἔχει κτισθεῖ ἀπό Σαρακατσαναίους βοσκούς πού εἶχαν ποιμνιοστάσια στήν περιοχή, τόν 18ο καί 19ο αἰώνα.

Ἡ μνήμη τοῦ ἁγίου τιμᾶται ἀπό τήν Ἐκκλησία τήν ἡμέρα τοῦ θανάτου του, ἤτοι τήν 17η Μαΐου.

Ἀπολυτίκιον,Ἦχος α’. Τῆς ἐρήμου  πολίτης.

Ἰωαννίνων τόν γόνον, Βουλγαρίας τό καύχημα,

Ὀρθοδόξων τό κλέος, Ἐκκλησίας ἀγλάϊσμα,

Νικόλαον τιμήσωμεν πιστοί, τόν θεῖον Νεομάρτυρα Χριστοῦ.

Μαρτυρίου γάρ στεφάνου διά πυρᾶς καί λίθων αἰκισμῶν ἄξιος γέγονεν.

Δόξᾳ, οὗν τῶ δοξάσαντι αὐτόν, δόξᾳ τῶ δοξασθέντι ὑπ’ αὐτοῦ,

δόξᾳ Κυρίῳ τῶ Θεῶ, τόν τοῦτον χαριτώσαντα.

(Τά στοιχεῖα ἀντλήθησαν ἀπό τήν μεταπτυχιακή ἐργασία μέ τίτλο : «Οἱ Νεομάρτυρες τῆς Βουλγαρίας» τοῦ Πανοσιολ. Ἀρχιμ. π. Θωμᾶ Ἀνδρέου)

http://www.imioanninon.gr/main/?page_id=9956